Trong cuộc sống để tồn tại và phát
triển, con người luôn luôn phải quan hệ, giao tiếp, ứng xử. Các Mác nói
“Con nguời là tổng hòa của các mối quan hệ trong cuộc sống”. Khi đã có
quan hệ là có giao tiếp, khi có giao tiếp là có ứng xử. Nhưng chúng ta
phải ứng xử với nhau có tình, có lý, có trên có dưới, có trước có sau,
có trái có phải, có nhân có nghĩa. Đó là sự giao tiếp ứng xử có văn hóa.
Để đạt được điều đó không chỉ có ngày một, ngày hai là có được mà phải
qua học tập, rèn luyện không ngừng về các kỹ năng ứng xử trong giao
tiếp, quan hệ này còn gọi là nghệ thuật đối nhân xử thế.
I- KỸ NĂNG GIAO TIẾP, ỨNG XỬ VÀ CÔNG TÁC BẢO VỆ
Dịch vu bảo vệ - vệ sĩ chuyên nghiệp mới
ra đời ở nước ta hơn 10 năm trở lại đây. Nó phù hợp với quy luật phát
triển của lịch sử, xã hội. Sự xuất hiện của nó mang tính tất yếu trong
một xã hội phát triển cao, khi sự phân công lao động đã đi theo tính
chuyên nghiệp.
Sự ra đời của dịch vụ bảo vệ chuyên
nghiệp, nhằm đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp, tổ chức, tập thể và
cá nhân trong xã hội như: Các khu công nghiệp, khu chế xuất, các nhà máy
xí nghiệp, trường học, bệnh viện, công trường, khach sạn nhà hàng, các
cơ quan tài chính, trung tâm thương mại, các khu vui chơi giải trí, nhà
riêng, kho bãi vv…Các Show ca nhạc, hội chợ, áp tải hàng hóa có giá trị
cao, bảo vệ yếu nhân, bảo vệ hội nghị, biểu diễn thời trang, các lễ khai
trương, khánh thành vv… hầu hết các hợp đồng bảo vệ “M” của chúng ta
đều nằm trong các trung tâm văn hóa kinh tế - chính trị của các khu vực
Tỉnh và Thành phố hoặc các vùng kinh tế trọng điểm. Chính vì vậy, lực
lượng bảo vệ luôn luôn thường xuyên tiếp xúc, quan hệ với đủ loại người,
thành phần, tầng lớp trong xã hội.
Chúng ta có thể phân ra làm 4 loại quan hệ giao tiếp chủ yếu sau:
1- Mối quan hệ với khách hàng (chủ quản) đây là mối quan hệ chủ đạo mang tính quyết định sinh tồn với chúng ta.
2- Mối quan hệ giữa bảo vệ với quần chúng nhân dân.
3- mối quan hệ giữa bảo vệ với bảo vệ (quan hệ nội bộ)
4- Mối quan hệ với các đối tượng nghi vấn.
Từ những mối quan hệ trên và tính đặc
thù của nhgề bảo vệ, chúng ta thấy việc trang bị cho đội ngũ lực lượng
bảo vệ một số kiến thức về kỹ năng giao tiếp ứng xử khi làm nhiệm vụ là
rất cần thiết và quan trọng.
Trên thực tế, có rất nhiều tình huống sự
việc tưởng chừng như nhỏ bé, đơn giản. Nhưng do cách ứng xử của chúng
ta không khôn khéo thích hợp mà trở lên phức tạp và to chuyện. Ngược lại
có những tình huống sự việc tưởng chừng như nghiêm trọng và phức tạp
nhưng nếu chúng ta tìm được cách ứng xử khôn khéo, thích hợp thì mọi
việc được tháo gỡ, giải quyết một cách đơn giản, nhẹ nhàng hơn nhiều.
II- MỤC ĐÍCH YÊU CẦU TRONG VIỆC HỌC KỸ NĂNG GIAO TIẾP, ỨNG XỬ
Chúng ta đang sống trong thời kỳ Công
nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, với nền kinh tế thị trường phát
triển mạnh mẽ đang hướng tới một nền kinh tế tri thức và văn hóa. Hơn
thế nữa, chúng ta vừa gia nhập vào WTO, hòa mình vào nền kinh tế thị
trường chung của thế giới.
Xã hội càng phát triển, cùng với nó
những yêu cầu đòi hỏi từ phái khách hàng đối với dịch vụ bảo vệ chuyên
nghiệp cũng ngày càng cao và khắt khe hơn. Để bắt kịp với nhịp độ phát
triển của xã hội và đáp ứng thỏa mãn các nhu cầu từ phía khách hàng đối
với lực lựợng bảo vệ - vệ sĩ chuyên nghiệp, chúng ta quyết tâm xây dựng
một đội ngũ bảo vệ đủ mạnh, ngang tầm thời đại – tức là bảo vệ bằng tri
thức và văn hóa.
Người bảo vệ vệ sĩ chuyên nghiệp ngày
nay không những chỉ cần có nghiệp vụ cao mà còn cần phải có sự hiểu biết
sâu rộng về nhiều lĩnh vực trong cuộc sống như: pháp luật, ngoại ngữ,
võ thuật, tin học vv… Đó là người có trí tuệ phát triển, có thể lực
cường tráng, có đạo đức trong sáng và có cách quan hệ giao tiếp ứng xử
cao đẹp
Việc học tập các kỹ năng giao tiếp ứng
xử, nhằm trang bị cho mội người học viên chúng ta một số kiến thức cơ
bản về nghệ thuật đối nhân xử thế. Nó giúp người bảo vệ - vệ sĩ chuyên
nghiệp biết ứng xử một cách khôn khéo, lịch sự và thu được hiệu quả cao
khi quan hệ giao tiếp với mọi người.
Việc vận dụng và thực hiện tốt các kiến
thức đã học và thực tế công tác đó cũng là quá trình tự hoàn thiện bản
thân. Tạo điều kiện cho nhân cách phát triển hài hòa, toàn diện về: trí,
đức, thể, mỹ. Nó tô đẹp thêm hình ảnh người bảo vệ - vệ sĩ chuyên
nghiệp trong mắt khách hàng và mọi người. Qua đó nó nâng cao, bồi đắp
thêm uy tín, chất lượng của dịch vụ bảo vệ, góp phần tạo dựng thương
hiệu và thế mạnh cạnh tranh trên thị trường bảo vệ.
III- NỘI DUNG, KỸ NĂNG GIAO TIẾP
Như trên chúng ta đã xác định, mục đích
học kỹ năng giao tiếp - ứng xử là để chúng ta ứng xử một cách có văn hóa
khi giao tiếp. Vậy văn hóa ứng xử là gì?
1- Khái niệm về văn hóa ứng xử:
Là hệ thống học thuật về các kỹ năng giao tiếp - ứng xử khi giao tiếp quan hệ hay còn gọi là nghệ thuật đối nhân xử thế.
2- Phương tiện giao tiếp ứng xử:
Con người ta giao tiếp, ứng xử với nhau qua 03 phương tiện chủ yếu:
- Ngôn ngữ
- Hành vi
- Thái độ
Nhưng ngôn ngữ là phương tiện quan trọng
và được sử dụng nhiều nhất. Các cụ ta xưa có câu “ lời nói không mất
tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” . Để đạt được hiệu quả cao
trong giao tiếp ứng xử, chúng ta cần kết hợp nhuần nhuyễn cả ba phương
tiện trên lời nói phải đi đôi với việc làm và phải có một thái độ đúng
mực tránh trường hợp nói một đằng làm một nẻo hoặc vẫn làm nhưng lại tỏ
thái độ miễn cưỡng, chống đối.
3- Các cặp phạm trù của văn hóa ứng xử:
a- Cặp phạm trù lý - tình:
Đây là cặp phạm trù quan trọng nhất
trong kỹ năng giao tiếp - ứng xử. Lý là cái đúng, là lẽ phải, là cái
đích cần đến. Nó là kim chỉ nam cho mọi hành động của chúng ta khi xử lý
một tình huống, một sự việc cụ thể trước hết ta phải xem xét, căn cứ
vào nội quy, các quy định nơi ta làm việc. Nhưng cần lưu ý là nó phải
đúng, không trái với pháp luật hiện hành của Nhà nước.
Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền XHCN
Việt Nam. Tất cả mọi công dân đều phải sống và làm việc theo hiến pháp
và pháp luật nhà nước. Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, nội quy,
quy định của khách hàng. Chúng ta cũng rất cần phải xem xét đến chữ
“tình” vì lý có rất nhiều vụ việc, tình huống “tình ngay mà ý gian”. Vậy
chúng ta phải sử lý làm sao cho thấu tình đạt ý. Có như vậy chúng ta
mới có thể làm cho đối tượng tâm phục, khẩu phục.
Trong giao tiếp ứng xử nếu chúng ta quá
thiên về lý thì rất dễ trở nên khô cứng, nguyên tắc và máy móc. Nó sẽ
không thu phục được tình cảm, nhân tâm của đối tác. Chính vì vậy, chúng
ta phải kết hợp hài hòa giữa lý và tình để nó hỗ trợ bổ sung cho nhau,
như vậy chúng ta mới thu được hiệu quả cao khi giao tiếp - ứng xử trong
công việc và cuộc sống.
b- Cặp phạm trù cương – nhu:
Cương là cái đích mà chúng ta cần phải đi đến và đạt được. Nó là phần cứng không thể thay đổi khi quan hệ giao tiếp với đối tác.
Nhu là con đường dẫn chúng ta đi đến
đích, đến mục tiêu đã định. Nó là phần mềm đầy tính uyển chuyển, linh
hoạt và sáng tạo. Nó có thể thay đổi, biến hóa tùy vào từng tình huống,
hoàn cảnh cụ thể. Kinh nhgiệm từ thực tế cho thấy, nhu bao giờ cũng
thắng cương.
Khi giao tiếp - ứng xử, cái cương bao
giờ cũng ẩn dưới và nằm trong cái nhu. Như dòng sông chảy ra biển cả,
cho dù nhiều khi, nhiều lúc dòng chảy phải uốn lượn, khúc khuỷu, quanh
co nhưng cuối cùng vẫn đến được cái đích của mình là biển cả.
c- Cặp phạm trù tiến - lùi:
Khi ta quan sát con Mèo hay con Hổ vồ
mồ. Trước khi chồm tới con mồi bao giờ chúng cũng phải nhún mình xuống
rồi mới vọt bật lên được. Cũng như vậy con Đại Bàng trước khi sải cánh
bay lên bầu trời cao rộng, thì bao giờ nó cũng thả mình từ trên vách núi
hoặc ở một độ cao nhất định xuống rồi mới vỗ cánh bay vút lên không
trung.
Trong cuộc sống quan hệ của con người
cũng vậy và không chỉ đơn giản như vậy con người giao tiếp, ứng xử với
nhau tế nhị và phức tạp hơn nhiều. Nhiều khi để đi đến đến được đích,
con người không chỉ biết tiến mà còn phải biết lùi đúng lúc, đúng chỗ.
Như các cụ ta có câu: “lùi một bước để tiến ba bước hoặc một điều nhịn
chín điều lành” .
d- Cặp phạm trù xa - gần:
Xa là khi giao tiếp ứng xử, ta phải xác
định và giữ được một khoảng cách, một danh giới nhất định. Đó chính là
hành lang pháp lý để chúng ta xử lý công việc.
Gần là phải tạo được sự thông hiểu và sự
thân thiện cần thiết. Nhưng phái lưu ý: Đối với người bảo vệ chuyên
nghiệp kỵ nhất khi giao tiếp với mọi người là sự xuồng xã, cợt nhả quá
trớn.
Nếu gần gũi thân thiết quá mức, chúng ta
sẽ gặp khó khăn khi xử lý công việc. Ngược lại, tạo khoảng cách quá xa
không thân thiện, không hiểu lẫn nhau thì cũng ảnh hưởng xấu đến hiệu
quả công việc. Vấn đề này rất tế nhị và nhạy cảm, nên khi quan hệ giao
tiếp, tùy vào đối tượng cụ thể mà ta xác định, tạo dựng một danh giới,
một khoảng cách an toàn cần thiết.
IV- VẬN DỤNG VÀO CÔNG VIỆC
1- Điều kiện hỗ trợ hiệu quả khi giao tiếp ứng xử:
a- Về hình thức:
Quần áo, trang phục chỉnh tề, râu tóc, móng tay sạch sẽ, gọn gàng.
Dung nhan tươi tỉnh, tư thế tác phong nhanh nhẹn, đàng hoàng, trang nghiêm.
b- Về tâm lý:
- Tôn trọng, học hỏi, lắng nghe
- Tinh thần phục vụ khách hàng
Đánh giá, xác định nhanh đối tượng về tuổi tác và địa vị để có thái độ lễ phép, đúng mực, lịch sự, cương quyết.
Phân tích, nắm bắt nhanh chóng bản chất vấn đề và tình huống để đưa ra cách thức xử lý, giải quyết chính xác.
2- Những vấn đề cần lưu ý:
- Khi học chúng ta tạm thời tách rời các
cặp phạm trù trên để nghiên cứu, tìm hiểu. Nhưng khi vận dụng vào thực
tế cuộc sống chúng ta phải liên kết, phối hợp chúng lại với nhau một
cách uyển chuyển, sáng tạo vì thực chất. Các cặp phạm trù trên có mối
quan hệ mật thiết hữu cơ với nhau không thể tách rời trong giao tiếp ứng
xử.
- Trong cuộc sống, khi giao tiếp ứng xử
thì điều cốt lõi của vấn đề hay còn gọi là hạt nhân của văn hóa ứng xử,
đó chính là: sự công bằng và sòng phẳng, cái đẹp, cái cao thượng, cái
anh hùng cần được khen ngợi và ủng hộ. Những cái xấu, cái hèn, cái ác
phải được lên án và trừng trị. Cuộc đời có vay, có trả, tất cả mọi cái
đều co giá của nó, ai gieo nhân nào thì sẽ gặt quả nấy. Đó là lẽ sống,
là chân lý của cuộc đời.
Anviensecurity